Барда җыены – Пермьнең үзәк бәйрәме

Быел Минзәлә делегациясе булган Пермь краеның Барда районы – үзенчәлекле төбәк.

Икътисадын, инфраструкту­расын безнеке белән чагыш­тыру килешеп бетмәс. Тирә- ягында урман күп үсә – икъти­садта шуңа күз тотадыр инде. Бирегә нефтьчеләрнең керә башлавын (Лукойл) игътибарга алсаң, үзгәрешләр булачагы­на шик юк. Инде хәзер үк күп төзекләндерү эшләрен алар белән бәйлиләр. Җыенны үткәрүдә дә алар төп спонсор булган. Ә бездә?! Әлегә – Ча­паев исемендәге колхоз (Бар­дада түгел) нефть качалкала­ры белән янәшә генә кибән хәтле ярылган утын өеме (газ кермәгән) һәм урман белән бо­лынлыклар делегация соста­вында барган Мөшеге артист­ларын шаккаттырды.

Барданың тагын бер үзенчәлеге – төзекләндерелгән үзәк паркта Тукай скульптура­сы, яңа эскәмиялар.

Барда җыены – шул ук Сабан­туй инде ул. Татарларның төп туплану урыны булганга, аны 1991 елда ук шулай атый баш­лаганнар. Сабантуй мәйданы да авыл янында гына бик ма­тур җирдә урнашкан. Үзәген ипподром тәшкил итә. Анда да ат чабышлары – бәйрәмнең йөзек кашы. Чабышлар край губернаторы призына да була. Шуңа тантаналы өлештән соң төп трибуналар бездәге кебек бушап калмый, ә ат чабышла­рын көтеп тагын да тыгызлана, утырып түгел, басып карау­чылар күбәя. Оештыручылар быел 30 меңләп кеше бар иде диделәр, 40 меңнән узган ел­лар да булган. Ә бездә күпме? Бу чагыштыру Минзәлә Сабан­туен түбәнәйтү түгел. Бездә беркөнне дистәләгән район, авылларда бәйрәмнәр үткәч, халык үзенә ошаганын сайлый ала.

Биредә авыл җирлекләре делегацияләренең мәйдан буйлап үтү традициясе сак- ланып калган әле. Җыенга дини рух биреп, руханиларның үтүе көчле тәэсир калды­ра. Мәктәпләрдә бездәге ке­бек рус телендә укытсалар да, бәйрәмне нигездә татар телендә алып бардылар.

Халык шулай күп булганда көрәшнең үз мәйданы, уеннар һәм фольклор аерым урыннар­да булуы үз-үзен аклыйдыр. Аларның һәрберсе утыргыч­лар белән җиһазландырылган. Безнең үзәк мәйдан тулы бул­сын, җырчылар зинһарлап тыңлаучы чакырмасын, көрәшне күбрәк кеше кара­сын өчен, булдыра алганча бөтен уеннарны төп мәйданга кертергә һәм чиратлашты­рып алып барырга вакыт җиткәндер. Менә дигән та­машачылар урыннарының буш торуы күңелле күренеш түгел бит инде. Төрле уен­нарны оештыручыларның да җаваплылыгы күтәрелер иде.

Быелгы бәйрәмне үткәрергә Минзәлә делегациясе соста­вында “Мөшеге чишмәләре” ансамбленең баруы Татарстан делегациясенең дәрәҗәсен бер башка күтәрде.

Юлда чыгыш ясаганда да табигый дәрт бөркелеп торды үзләреннән. Алар тирәсендә йөргән һәркем юл кыенлыкла­рын сизмәгәндер дип уйлыйм.

Гомумән, безнең мәйдан бизәлү буенча башкортлардан бераз кайтыш булса да (алар­га фәкать 100 чакрым, техник персонал да безнекеннән алда килү генә түгел, бермә-бер күп иде) халык белән аралашуда безнекеләргә тиңнәр булма­ды. “Татар өен” дә карадылар, төрле эшләнмәләр дә сатып ал­дылар, утырып ял да иттеләр, бик теләп чәкчәкне татып кара­гач, “кое” суын да эчтеләр.

Якташлар (Минзәлә) да та­былды. Күптән кайтмаганнар­га соңгы елларда Минзәләнең уңай якка нинди үзгәрешләр кичерүен сөйләгәч, кунакка җыендылар. Бу заманда 400 чакрым ерак түгел кебек. Әмма кайта башласаң... Бардага ба­ручылар үзләре генә белә юл мәшәкатьләрен.

Быел да район башлы­гы Айдар Салахов һәм аның урынбасары Фәис Вагыйзов җитәкләгән һәм составын­да мәдәният хезмәткәрләре, үзешчәннәр, көрәшчеләр булган делегация үз миссия­сен лаеклы үтәп кайтты. Юл­лар дигәннән, драма театры, “Юность”, АТП дан җибәрелгән шоферлар һәм автомашиналар бу миссияне үтәүдә үзләреннән лаеклы өлеш кертүләрен билгеләп үтү дөрес булыр.

Илдус ШАҺИЕВ